Dit verhaal is van Hilbert, Fokke, Thijs, Roelof, Roelof en Hermannus, zes jongemannen uit Diever die zich ten tijde van de Tweede Wereldoorlog aansloten bij het verzet. Toen ze merkten dat ze niet langer veilig waren, groeven ze een hol waar ze zich maandenlang in wisten te verschuilen. Maar hoe lang blijft zo’n hol geheim?
TIP: Deze tekst is samen te lezen met DE WIGWAM: HET EINDE
| PERSONAGES | BENTHE – MOEDER ROELOF / HILBERT HATEYA – SOLDAAT 1 / FOKKE LIZA – SOLDAAT 2 / THIJS KAJ – ROELOF 1 MINKE – ROELOF 2 RIËT – HERMANNUS |
Alle zes acteurs staan voor het publiek en introduceren kort de personages
| MINKE | Gerrit Temmingh, de plaatselijke politieman Die kwam terug na het einde van de oorlog Gerrit is op zevenenzeventig-jarige leeftijd overleden in 1996 |
| HATEYA | Geert Koster, ‘ome Joop’, overleefde de oorlog ook, maar verloor zijn zoon Frans Ome Joop is op zesennegentig-jarige leeftijd overleden in 1996 |
| KAJ | Roelof Pot had het geluk om op het juiste moment op een andere plek te zijn en overleefde de oorlog Hij is in 2020 op achtennegentig-jarige leeftijd overleden, in Diever |
| RIET | Jim en Harry, de Amerikaanse vliegeniers, hebben nog meegevochten bij de bevrijding van Dokkum Op 13 mei 1945 zetten Jim en Harry weer voet op Amerikaanse bodem |
| LIZA | En de rest? |
| BENTHE | Noem het verraad, of noem het mishandeling… |
| LIZA | Het begon allemaal met het bericht voor de arbeitseinsatz… |
| BENTHE | Het dwangbevel voor jonge, Nederlandse mannen om zich bij het Duitse leger aan te sluiten |
| LIZA | Zo ook hier, in Diever, bij Roelof |
BENTHE HATEYA EN LIZA veranderen in MOEDER ROELOF, SOLDAAT 1 en SOLDAAT 2. De andere acteurs gaan naar de zijkant van het podium en kijken mee
| MOEDER ROELOF | Verstop je, verstop je, Roelof! Snel! De schuilkelder in! Hup, schiet op, weg! Ik moet de deur open doen voor die soldaten |
| SOLDAAT 1 | Goedemiddag Uw zoon kan niet lezen? Op bevel van de Duitse Weermacht moeten alle mannen zich aanmelden voor de arbeidsinzet |
| MOEDER ROELOF | Mijn zoon is al een tijdje niet thuis gekomen… |
| SOLDAAT 1 | Dat zullen we nog wel eens zien! Mannen, zoeken, overal |
| MOEDER ROELOF | Oh nee, nee nee Blijf alstublieft van mijn spullen af |
| SOLDAAT 1 | U maakt het een stuk makkelijker als u uw zoon aan ons geeft |
| MOEDER ROELOF | Ik weet echt niet waar hij is |
| SOLDAAT 1 | (tegen zijn collega) En? |
| SOLDAAT 2 | Boven ook niets |
| SOLDAAT 1 | Mevrouw, uiteindelijk gaan we uw zoon vinden Goedemiddag |
SOLDAAT 1 en SOLDAAT 2 vertrekken. ROELOF 1 komt tevoorschijn
| MOEDER ROELOF | Roelof, het is hier niet veilig meer |
Alle acteurs komen weer op. Iedereen verandert in de rol van jonge Dieverse verzetsheld, dus de volgende personages: FOKKE, ROELOF 1, ROELOF 2, HILBERT, SJORS en HERMANNUS
| FOKKE | Ik wil er alles aan doen om zoveel mogelijk mensen uit handen van die klote-Duitsers te houden |
| ROELOF 1 | Ik moest gister nog de schuilkelder in |
| ROELOF 2 | Onderduiken in Diever is toch veel te gevaarlijk |
| FOKKE | Ze pakken je op, vooral als je verzetswerk verricht |
| ROELOF 2 | Zoals wij |
| HILBERT | We brengen onderduikers onder |
| ROELOF 1 | Verspreiden illegale blaadjes |
| HERMANNUS | En overvallen contributiekantoren |
| THIJS | We moeten ook niet in Diever onderduiken |
| HILBERT | Waar dan wel? |
| FOKKE | In het bos |
| ROELOF 2 | We bouwen daar een tent! |
| FOKKE | Een Wigwam |
| THIJS | Een Wigwam? |
| HERMANNUS | Fokke! |
| ROELOF 1 | Ach Fokke, houd je bek |
| THIJS | Ff serieus nu Focus Oké, luister |
Ze staan dichtbij elkaar, met hun armen over elkaar heen, zoals bij een teambespreking
| THIJS | Een hut is geen gek idee |
| HILBERT | Een ondergrondse hut |
| THIJS | Roelof? |
| ROELOF 2 | Ja, wat is er |
| THIJS | Nee, ik bedoel andere Roelof |
| FOKKE | Roelof Pot? |
| ROELOF 1 | Ik heb het tegen jullie beiden |
| FOKKE & ROELOF 1 | Tegen ons? |
| THIJS | Nee, tegen Roelof en andere Roelof |
| FOKKE | Ja stop ff Dit is verwarrend Met twee Roelofs |
| HERMANNUS | We moeten schuilnamen hebben Dat is niet alleen veiliger maar ook een stuk helderder |
| THIJS (MAX) | Noem mij voortaan maar Max |
| HERMANNUS (PIET) | Piet |
| ROELOF 1 (SJORS) | Sjors |
| HILBERT (BERT) | Bert |
| ROELOF 2 (DOLF) | Dolf |
Vanaf nu staan de personages met hun schuilnamen in het script
| MAX | Okee Focus Een tent… |
| DOLF | Waarom heeft Fokke geen schuilnaam? |
| FOKKE | Ik word straks al opgepakt En ik denk dat die schuilnamen pas na mijn arrestatie zijn bedacht |
| MAX | Dus historisch gezien zijn we in scène 1 al fout? |
| SJORS | Nee, de Duitsers zijn fout Wij zijn de goeie |
| MAX | Ik bedoel als je kijkt naar de geschiedenis |
| SJORS | Dit wordt een hele ingewikkelde avond |
| FOKKE | (tegen publiek) Je hoeft ook niet constant de namen te onthouden hoor Zie ons maar als de groep jonge mannen die in het Dieverse verzet zitten |
| MAX | Oké, focus op de hut Roelof en Roelof, jullie gaan een veilige plek uitzoeken voor een schuilplaats Ik stel voor om op landgoed Berkenheuvel iets te gaan zoeken Het bos dat hierachter ligt Daar kun je makkelijk verdwalen Laten we daar een onopvallende zandheuvel uitgraven en er een schuilplaats bouwen |
| BERT | En dit moet morgen af zijn? |
| MAX | Nee joh, na een paar maanden is het vast wel af En dan kunnen we er verdwijnen als het voor ons niet meer veilig is |
| FOKKE | En we noemen hem: de Wigwam |
| ALLEN | (door elkaar) Wat? – De Wigwam? – Komt hij weer aanzetten met de Wigwam – Waarom de Wigwam? – Heel lame – Wat een kutnaam – Waarom heet het de Wigwam? |
| MAX | (hard) Kop erbij houden Hallo! Focus |
| FOKKE | Ik hou gewoon van indianenverhalen, daarom heet het de Wigwam |
| PIET | Het is al goed We noemen het de Wigwam |
| SJORS | Nou hup, we moeten zoeken En dan: graven |
Iedereen gaat af, klaar om te beginnen met het plan
In 2022 ging de voorstelling ‘Ondergronds’ in première in Diever (regie: Leander Breen – productiehuis: Roestvrij Theater). Een voorstelling over zes dappere jongens, die weigerden zich bij het Duitse leger te voegen en zich letterlijk ondergronds verschuilden. De jongeren die de voorstelling maakten en speelden, stelden zichzelf de volgende vraag: wat zou jij doen als de nazi’s je zoeken, maar je liever verzetswerk tégen hen verricht?