Deze tekst is geïnspireerd op gesprekken met Frans, Petronella en de broers Jan en Toon (allen geboren tussen 1925 en 1930). Hun verhalen gingen over de grootschalige en rampzalige evacuatie van Breda in mei 1940, de duur van de vlucht en de oorlog. Dat je achteraf kunt terugkijken op een bepaalde periode, maar wanneer je er middenin zit, het eindeloos lijkt te duren.
| PERSONAGES | VERTELLER 1 VERTELLER 2 |
Deze scène speelde oorspronkelijk in een kerk, met een koor. Je kunt zelf bedenken of je deze regieaanwijzingen gebruikt, of het heel anders doet. VERTELLER 1 houdt een witte heliumballon vast. VERTELLER 2 staat verderop en luistert mee
| VERTELLER 1 | Het was een vrijdag Haar vader stond onderaan de trap en riep: “Jongens, uit bed, het is oorlog” In den beginne was er niets Helemaal niets Totdat er begonnen werd Aan iets Door wat of door wie, daar zijn de meningen nogal over verdeeld Geeft niets Maar dat er is begonnen, daar zijn we het over eens Zo kreeg dat wat altijd niets was geweest Een begin Zoals alles Om ons heen is alles ooit een begin geweest Zo begon ik zeventien jaar geleden Op een dag, in een maand, in een jaar Het huis waar ik in woon is een keer begonnen En de stad waar mijn huis staat De straat Deze dag is begonnen Dat begin is voor iedereen anders geweest Dit wat ik vertel kreeg eenentwintig zinnen geleden een begin U bent eenentwintig zinnen geleden begonnen met luisteren Ik hoop niet dat u afdwaalt, maar als dat gebeurt, wees gerust U kunt dan opnieuw beginnen |
| VERTELLER 2 | Dat is mooi hè Dat je af en toe de gelegenheid hebt om opnieuw te beginnen Soms hopend dat je het eerdere begin vergeten kan Dat wat indruk maakte, daarvan kunnen we het begin niet vergeten En niet overslaan Dat moet worden verteld Want als we er middenin zitten, dan kunnen we terughalen Wanneer het begon We weten niet wanneer het eindigt Of het eindigt Het kan voortduren Dan weten we het begin, en dat is het enige wat we weten Pas als het eindigt kunnen we herleiden waar het midden was Zo begint een leven Een vriendschap Zo begint een ruzie Een meningsverschil Een jaar Een zomer Zo begint een lente Zo begint de maand mei Een liefde Een avontuur Een oorlog Zo begint een vlucht En begint een angst, als het een angst is die begint Zo begint verliezen |
| VERTELLER 1 | En zo begint ook een gesprek Maar het hele begin van het verhaal… |
| VERTELLER 2 | Ja precies, terug naar het begin |
| VERTELLER 1 | Ja het begin is dat iedereen weg moest Omdat men dacht dat er een frontlinie kwam te liggen Tussen de Fransen en de Duitsers |
| VERTELLER 2 | Dat was het begin ja |
| VERTELLER 1 | De Duitsers waren al in Nederland |
| VERTELLER 2 | Mensen kregen via aanplak toestanden en via rondvertellen te horen: jullie moeten op de vlucht |
| VERTELLER 1 | De meeste mensen zeiden: “Wij gaan niet weg” |
| VERTELLER 2 | Vader was al eerder begonnen met voorbereidingen te treffen |
| VERTELLER 1 | Op een bepaalde tijd moest iedereen weg zijn |
| VERTELLER 2 | De stad leeg |
| VERTELLER 1 | We hadden nog een baby thuis, ons jongste zusje |
| VERTELLER 2 | Die zat in het karretje met tassen aan het stuur met eieren |
| VERTELLER 1 | Richting het Ginneken |
| VERTELLER 2 | In elke straat werd er een man aangewezen |
| VERTELLER 1 | Die ervoor moest zorgen dat iedereen uit die huizen was |
| VERTELLER 2 | Sommige mensen wilden niet weg |
| VERTELLER 1 | Die moesten dus hun huis uitgejaagd worden |
| VERTELLER 2 | Mijn vader was dus ook zo’n aangewezen persoon Die ervoor moest zorgen dat de straat leeg was |
| VERTELLER 1 | Het was een chaos |
| VERTELLER 2 | Iedereen probeerde zoveel mogelijk spullen mee te nemen |
| VERTELLER 1 | Petronella’s oom werkte op het gemeentehuis En had zeventienduizend gulden meegenomen |
| VERTELLER 2 | “Neem maar mee”, hadden ze gezegd, “wij weten het ook niet meer” |
| VERTELLER 1 | Het begon Zo begon het voor iedereen anders, maar zo begon het voor de broers van Engelen en zo eindigde het tegelijkertijd voor hun kanariepietje, eindigden honden bij de slachterij, verloren mensen hun huisdieren, hun huis De vlucht begint En niemand weet dan nog waar het midden zal zijn Of het einde |
In mei 2018 speelde de voorstelling ‘De Vlucht’ in Breda (regie: Jorg van den Kieboom – productiehuis: Podium Bloos). De voorstelling speelde in de Grote Kerk en was een samenwerking met het Bredase koor Capella ex Occasione.