Dit verhaal is van Axel (1976). Toen hij na het overlijden van zijn moeder haar huis in Rotterdam ging opruimen, kwam hij erachter hoeveel spullen er bewaard zijn gebleven. Zijn opa, amateurfotograaf, heeft veel vastgelegd van de tijd in Nederlands-Indië, maar ook van de boottocht naar Nederland en hun nieuwe leven in Nederland. Samen met twee kladblaadjes uit het dagboek van zijn opa en andere persoonlijke documenten heeft Axel zo de hele reis, in 1951, naar Rotterdam kunnen reconstrueren. In de afgelopen jaren – sinds Axel in het bezit is van de dagboeken, duizenden foto’s en persoonlijke documenten – is hij steeds beter gaan begrijpen waarom zijn grootouders waren zoals ze waren, hier in Nederland.
| PERSONAGES | VERTELLER 1 VERTELLER 2 VERTELLER 3 VERTELLER 4 AXEL |
VERTELLERS 1, 2, 3 en 4 delen het verhaal van AXEL met het publiek. Hun toon is informatief, ze vertellen wat ze hebben geleerd én delen hun eigen verhalen. AXEL luistert vanaf de achtergrond
| VERTELLER 1 | Al sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog vluchten er veel Indische Nederlanders naar Nederland Maar zodra Indonesië onafhankelijk wordt in 1949 komt de stroom pas goed op gang Veel Indische Nederlanders worden niet meer geaccepteerd in hun thuisland en voelen zich onveilig Hele gezinnen maken de overtocht |
| VERTELLER 2 | Ja, net als al onze ouders of grootouders die naar hier zijn gekomen Vanuit China, Turkije, Syrië en Kaapverdië Allemaal lieten ze hun vaderland achter Omdat ze hoopten op een nieuw thuis |
| VERTELLER 3 | Zo ook de grootouders van Axel, aan wie wij al onze vragen mogen stellen We vragen aan hem of hij iets weet over die reis |
AXEL komt naar voren
| AXEL | Daar hebben ze nooit over verteld Maar ik heb, op twee kladblaadjes, hun dagboek – hun reisverslag geërfd Met wat foto’s van de reis Dus ik weet precies op welke boot ze hebben gezeten, want vliegen was te duur, ze gingen met een schip Ook de aankomst in Rotterdam hebben ze beschreven |
| VERTELLER 4 | Axel vertelt dat zijn grootouders vierhonderd gulden per persoon betaalden voor de reis van Java, via Sri Lanka, Singapore en Egypte naar Rotterdam Ze deden er vier weken over Verder betaalden ze nog honderd gulden per persoon voor een kledingpakket Met winterjas, een setje onderbroeken, een lange broek en voor de vrouwen een maillot |
| AXEL | Dat schetst een beetje hoe de ontvangst in Nederland was Dat was niet alleen voor mijn familie zo, maar dat gold voor alle families Je moest betalen voor de overtocht, je moest betalen voor het kledingpakket Heel simpel: wilde of kon je het niet betalen? Dan had je geen winterkleding En zo kwam je dus aan in de haven van Rotterdam |
| VERTELLER 4 | “Hierheen krotenkokers! Netjes in de rij!” |
| VERTELLER 3 | Het is niet echt een warm welkom Ze worden afgeblaft en in rijen gestopt |
| VERTELLER 4 | “Doorlopen. Kom op. Aansluiten!” |
| VERTELLER 3 | Het is koud en het regent Ze staan uren in de rij |
| VERTELLER 4 | Ze moeten zich registreren Anders mogen ze niet door |
| VERTELLER 3 | Maar dan worden ze eindelijk geholpen |
| VERTELLER 4 | En hun reis gaat verder |
| AXEL | Daarna werden ze meteen, opnieuw tegen betaling, naar Dordrecht vervoerd Waar ze tijdelijk, tegen betaling, in een contractpension werden opgevangen En daarna zijn ze naar Rotterdam teruggegaan Daar zijn ze voor de rest van hun leven blijven wonen |
In mei 2020 ging de podcast ‘Terlantar / Ontheemd’ in première (regie: Jasper Vaillant en Pleun Peters – productiehuis: Theater Rotterdam). Dit is één van de alternatieve vormen waarmee Theater Na de Dam tijdens de eerste Covid19-lockdown van 2020 toch doorgang kon vinden.De hele podcast is te beluisteren via https://magazines.theaterrotterdam.nl/theaternadedam/.