Categorieën

Dat is mijn moeder

Thema's: Concentratiekamp, Holocaust, Jodenvervolging

Locatie: Praag, Tsjechië

Door: Isa van Dam

Dit verhaal is van Marie (1928), die in Praag geboren werd in een Joods gezin. Samen met haar ouders en zus werd ze in 1941 naar Theresienstadt gedeporteerd, en daarna naar Auschwitz. Marie overleefde de oorlog doordat ze te werk werd gesteld in een nabijgelegen kamp. De rest van haar familie kwam niet meer thuis.

PERSONAGESVROUW 1
VROUW 2

VROUW 1 en 2 spreken omstebeurt, soms tegelijk, bijvoorbeeld in de volgende verdeling

VROUW 1Dat is mijn moeder
VROUW 2Nog voor ik had nagedacht had ik de woorden uitgesproken
En toen namen ze haar mee
VROUW 1Linksaf
VROUW 2Zonder ons
Mijn zus en ik moesten naar rechts
VROUW 1Laat me los!
Laat me bij mijn meisjes blijven!
VROUW 2Het ging door merg en been
Ik zou het mijn leven lang niet vergeten
VROUW 1“Je had niks moeten zeggen”
   siste mijn zus terwijl we meegenomen werden
“Ze kon doen alsof ze onze zus was,
ze lijkt er jong genoeg voor!
Je had niks moeten zeggen”
VROUW 2En mijn zus had gelijk, zoals bijna altijd
We hebben onze moeder nooit meer gezien
VROUW 1De man tegen wie ik het zei, die zin die ik nooit meer vergeten ben,
was de bewaarder van het vrouwenkamp
Na een lange treinreis werden we in een rij geduwd
tussen tientallen andere vrouwen
De rij liep gestaag door, het kamp in
Tot we bij hem kwamen
VROUW 2Hij had ons even aangekeken, ons drie
Zijn blik was heen en weer gegaan
Van mijn moeder, naar mijn zus, naar mij
Mijn moeder, mijn zus, mij
VROUW 1En toen had hij het gevraagd
SAMENEn wie is dit?
VROUW 2Mijn antwoord kwam als een reflex
Alsof er geen andere mogelijkheid was
SAMENAlsof dit het enige was wat ik kon zeggen
Alsof ik die zin geoefend had
Alsof…
VROUW 2Als ik niet had gesproken had ze misschien bij ons mogen blijven
VROUW 1Maar door mij moest ze linksaf
Door mij moest ze misschien werken, of in een cel, of…
VROUW 2Wekenlang maakte ik mezelf gek met mijn gepieker
Ik was doodop, maar kon niet slapen
Zodra ik mijn ogen sloot hoorde ik mezelf het weer zeggen
SAMENDat is mijn moeder
VROUW 2Ze hebben me later verteld wat er gebeurde
met de mensen die linksaf moesten
VROUW 1Toen heb ik overgegeven

In januari 2019 speelde de voorstelling ‘We are the memory (Wij zijn de herinnering)’ in Praag (regie: Tamara Pomoriški – productiehuis: Post Bellum). De voorstelling speelde op het Masaryk Station in Praag.