Dit verhaal is van Henk (1921), een Joodse jongen uit een textielfamilie. In de fabriek van zijn familie werkten veel Joden. In de oorlog werden de Jodensterren daar gemaakt. Zo heeft zijn vader veel Joodse mensen in Enschede kunnen redden. Henk dook tijdens de oorlogsjaren onder in Amsterdam. Samen met zijn broer Matthieu was hij daar actief in het verzet. Vlak voor de bevrijding is zijn broer doodgeschoten. Na de oorlog keerde Henk weer terug naar Enschede, om de fabriek van zijn vader over te nemen.
Tijdens de tekst wordt ACTEUR door de medespelers langzaam aangekleed, zodat hij verandert in Henk. Je kunt zelf bedenken wat voor kostuum hier het beste bij zou passen
| ACTEUR | Na de oorlog had iedereen een grote bek Na de oorlog was iedereen goed En na de oorlog had iedereen in het verzet gezeten Maar ik denk dat ik dus echt in het verzet had gezeten Als ik toen geleefd had bedoel ik Als ik leefde in de oorlog zou ik goed zijn Ik zou een held zijn, een echte held, een verzetsheld In de oorlog was ik soldaat van Oranje In de oorlog was ik soldaat van Enschede In de oorlog was ik Henk Wanneer je als Joodse jongen – want ik zou ook Joods zijn in de oorlog, de mogelijkheid hebt om verzet te plegen en je maakt er geen gebruik van Dan ben je toch gewoon een slappeling? Dat vindt Henk En ik vind dat ook |
ACTEUR krijgt kostuum aan
| ACTEUR | Ik zal op alle mogelijke manieren saboteren Maar wel zo, dat ik zelf blijf leven Net als Henk Het is natuurlijk heel makkelijk om een pistool te pakken En een Duitser dood te schieten Bam Dood Maar daar schiet je in de oorlog natuurlijk niets mee op Je kan beter van onderaf mensen helpen te overleven, dan zomaar een paar Duitsers afknallen Dat soort dingen weet ik als verzetsheld |
ACTEUR krijgt kostuum aan
| ACTEUR | En elk jaar van de oorlog zou ik vijftien jaar zijn Net als Henk Ik zou vijf jaar lang vijftien jaar zijn Want op je zestiende ben je Arbeitseinsatz, dan moet je werken in Duitsland En dat wist Henk En ik weet dat soort dingen ook, als verzetsheld Ik zou een kort broekje aan hebben met kniekousen en een rugtasje om Ik zou er onnozel uitzien Van buiten een onnozele jongen van vijftien jaar, vanbinnen een echte verzetsheld Ik zou de superman van de Tweede Wereldoorlog zijn Overdag een onnozele jongen van vijftien jaar, ’s nachts een ziekenverpleger Want dan mag je over straat En als er een straat was afgezet voor een razzia, dan zou ik niet weglopen Een jongen van vijftien heeft namelijk niets te vrezen Helemaal niets Ik zou met mijn neus vooraan staan, ik zou zelfs in de weg lopen Net zolang tot er iemand zou zeggen: “Mensch raus” “Mens wegwezen” Net als bij Henk |
ACTEUR krijgt kostuum aan
| ACTEUR | En als ik uit de trein zou worden gehaald bij Haarlem, met duizend Franse francs en zes reisbiljetten naar Bordeaux in mijn tas voor mensen die diezelfde avond nog naar Frankrijk zouden gaan, dan zou ik rustig blijven Als ze me zouden ondervragen in de eerste klas, zou ik rustig blijven Ik zou immers het stramien kennen: Eén: wie ben je? Twee: waar kom je vandaan? Drie: geef je papieren En vier: maak je je zakken en je tas leeg Als ze bij punt vier aangekomen zouden zijn, zou ik denken: adieu, dit is het einde Maar in plaats van vier zou die Duitser vragen: “Waarom heb je verband om je hoofd?” Dan zou ik razendsnel denken “‘Huh? Wat? Dit? Oh, dat is eczeem,” zou ik zeggen “Ik kom net van de dokter, moet u eens kijken, het is al een stuk beter dan gister” Op dat moment zou ik naar het verband op mijn hoofd grijpen “Laat maar zitten,” zou die Duitser dan zeggen Daarna zouden ze mijn papieren teruggeven en daarna zou ik verder mogen Net als Henk |
ACTEUR krijgt kostuum aan
| ACTEUR | In september ‘44, dat is in de Hongerwinter In september ’44 dus, zou mijn broer Matthieu verraden worden Net als die van Henk In het suikerhofje in Amsterdam zou hij worden gepakt en met het laatste transport van Vucht naar Duitsland worden gebracht Daar zou hij meelopen in de laatste mars Twee dagen voordat de Russen ze zouden inhalen Twee dagen daarvoor zou mijn broer aan de kant van de weg neervallen, omdat hij niet meer kan Omdat hij zo uitgeput is dat hij niet meer kan lopen Daar, aan de kant van de weg, zouden ze hem doodschieten Bam Dood Daar zouden ze hem achterlaten Aan de kant van de weg Helemaal alleen Dit verhaal zou ik nooit aan mijn ouders vertellen Dat hij mee liep in die mars Dat hij twee dagen voordat de Russen zouden komen Dat hij aan de kant van de weg Dat hij helemaal alleen Dat hij… Ik zou zeggen dat hij in een concentratiekamp gestorven is Net als de rest van de familie in een concentratiekamp gestorven is Je moet nooit liegen tegen je ouders Maar je hoeft ze ook niet alles te vertellen |
ACTEUR krijgt kostuum aan
| ACTEUR | Na de oorlog had iedereen een grote bek Na de oorlog was iedereen goed En na de oorlog had iedereen in het verzet gezeten |
Stilte
| ACTEUR | In de oorlog zou ik soldaat van Oranje zijn In de oorlog zou ik soldaat van Enschede zijn In de oorlog zou ik Henk zijn |
In mei 2018 speelde de voorstelling ‘Ik verzet’ in Enschede (regie: Renée Buys – productiehuis: De Theatermakerij). De voorstelling speelde in het Volkspark in Enschede.