Dit verhaal is van Hendrik de Vries. Hij was onderdeel van het verzet, geloofde in gelijkheid en weigerde zich over te geven aan de Duitse bezetter. Uiteindelijk werd hij opgepakt. Vanuit de gevangenis in Scheveningen schreef hij zijn familie een laatste brief. Hendrik wordt herdacht op Nationaal Ereveld Loenen.
| PERSONAGES | ACTEUR 1 ACTEUR 2 ACTEUR 3 ACTEUR 4 ACTEUR 5 ACTEUR 6 ACTEUR 7 |
ACTEUR 1, 2 en 3 vertellen samen het verhaal van Hendrik. De andere acteurs zijn in het eerste deel van de scène op de achtergrond aanwezig. Je kunt zelf bedenken wat zij doen; luisteren ze vanuit de verte mee? Beelden ze uit wat er wordt verteld? Of bedenk je nog een andere vorm?
| ACTEUR 1 | Wat als je geen enkele herinnering hebt aan je vader? Voor veel mensen van na de oorlog is dit nauwelijks voorstelbaar Ook ik kan het mij nauwelijks voorstellen Maar voor mevrouw de Vries is het de dagelijkse realiteit Haar vader, Hendrik de Vries, wordt in september 1942 opgepakt wegens verzetsactiviteiten Mevrouw de Vries is dan nog maar een half jaar oud Hendrik is communist, hij gelooft in gelijkheid ‘s Avonds verdwijnt Hendrik soms om folders rond te brengen De acties waaraan hij meedoet worden steeds risicovoller, hij steekt brandjes aan om de bezetter dwars te zitten Thuis weet zijn vrouw Jopie van niks “Als ik je niks vertel, weet je niks en da’s maar beter” Hendrik wordt opgepakt door de Duitsers en komt in de gevangenis Eerst in Amsterdam, uiteindelijk in Scheveningen Gevangenen mochten kiezen tussen een maaltijd of het recht om een brief schrijven aan hun geliefde Hendrik koos voor het laatste |
ACTEUR 2 haalt de brief tevoorschijn en leest voor
| ACTEUR 2 | 24 april 1944 Alles vergeven en vergeten lieve Jopie en kleine Grietje Het einde voor mij is gekomen Ik hoop dat je deze tijden moedig zult dragen en in de toekomst goed voor haar zult zorgen Ik vind het verschrikkelijk dat ik jou daarmee niet meer zal kunnen helpen Denk niet te zwaar over mij en maak van je hart geen moordkuil Denk om jezelf en om de toekomst van mijn kind Ook mijn laatste gedachten zijn bij jou en Grietje Ik heb jullie beide liefgehad met mijn hele hart en hoop dat je dit later aan mijn kind zult vertellen Ik ben blij dat ik de vreugde heb mogen meemaken van het vader zijn, dit was het grootste goed in mijn leven |
| ACTEUR 3 | Mevrouw de Vries had een moeilijk leven, ze moest grote keuzes maken, voelde zich niet altijd gezien of gesteund Ik herken mijzelf in haar, ik weet wat het is als je vader is verdwenen Mijn vader is veel weg vanwege het varen Het is lastig om op te groeien zonder vaderfiguur Ik had het geluk dat mijn stiefvader wel als echte vader aanvoelt Ik werkte in een bejaardentehuis Na de oorlog zat in dat gebouw een tehuis voor ongehuwde moeders Mevrouw de Vries was ongewenst zwanger geraakt, en is hier beland Het is raar om te werken in een kamer waar zij misschien heeft gezeten Ze heeft op deze plek een moeilijk tijd gehad, dat raakt me Het komt zo dichtbij |
ACTEUR 4, 5, 6 en 7 komen erbij
| ACTEUR 4 | De oorlog is iets wat we elk jaar herdenken Iets wat al vijfenzeventig jaar geleden was Vijfenzeventig jaar is lang… maar ook kort Al vijfenzeventig jaar geleden… nóg maar vijfenzeventig jaar geleden werden mensen weggerukt van de wereld en hun familie |
| ACTEUR 3 | Verhalen doorvertellen geeft ons een beter beeld van toen zodat we in de toekomst bij dezelfde situaties de juiste keuzes kunnen maken |
| ACTEUR 5 | De Tweede Wereldoorlog moeten we blijven vertellen omdat het niet weer mag gebeuren |
| ACTEUR 6 | Ik denk dat kiezen tussen vrijheid en je principes één van de moeilijkste dingen is om te doen aangezien beide tegenwoordig als ‘normaal’ beschouwd worden Als ik voor de keuze kom te staan, dan zou mijn vrijheid voor mij net iets belangrijker zijn dan mijn principes Zonder vrijheid hebben mijn principes geen waarde meer Het is beter om op de achtergrond je mening te uiten dan die mogelijkheid niet hebben als je onvrij bent Kan je je voorstellen dat je niks meer te zeggen hebt over hoe jij je leven mag leiden? |
| ACTEUR 4 | Ik zou willen dat ik bij serieuze dreiging zou opkomen voor mijn mening, maar ik ben bang dat ik mijn mond zou houden Ik wil graag dat mijn mening geaccepteerd wordt, maar ik vind het het niet waard om daarvoor gearresteerd te worden Ik ben liever vrij, dan dat ik mijn mening verkondig |
| ACTEUR 7 | Ik denk dat je moet strijden voor je vrijheid en je mening Als je je mening niet kan uiten, dan is dat toch geen vrijheid? Als ik niet echt vrij leef, dan ben ik niet mezelf Voor mij is het superbelangrijk om me te uiten zoals ik dat wil Als ik dat niet kan, dan ben ik één van de honderdduizend en ben ik niet meer mezelf |
| ACTEUR 5 | Ik vind dat je altijd moet staan voor wat je zelf vindt Het kan mij weinig schelen wat anderen van mij vinden Als ik mijn vrijheid daarvoor op moet geven, dan is dat maar zo Ik wil niet nep zijn |
Overgang. Vanaf nu wordt er direct naar het publiek gepraat
| ACTEUR 1 | Hoeveel afstand heb je nodig om een oorlog niet meer écht te kunnen zien? |
| ACTEUR 6 | Of kan je oorlog überhaupt niet zien van een afstand |
| ACTEUR 7 | Kan je oorlog misschien alleen maar zien als je hem recht in de ogen aankijkt? |
| ACTEUR 3 | Weet je dan pas wat oorlog is |
| ACTEUR 4 | Met hoeveel afstand kijk ik dan naar oorlog? Vanaf mijn veilige plekje in Nederland, ken ik oorlog eigenlijk alleen maar van tv |
| ACTEUR 7 | En van mijn leraar geschiedenis |
| ACTEUR 1 | Van verhalen die door zoveel verschillende perspectieven zijn aangetast, dat het andere verhalen zijn geworden |
| ACTEUR 2 | Wat kan ik nou echt weten van de oorlog |
| ACTEUR 6 | Het is vijfenzeventig jaar van 2020 naar 1945 |
| ACTEUR 7 | Hoe verhoud ik mij tot oorlog van zo lang geleden |
| ACTEUR 2 | Alsof ik op een wolk zit |
| ACTEUR 4 | Of op de maan |
In 2020 ging de podcast ‘Fluisterveld’ in première (regie: Hilde Tuinstra en Tijmen Dokter – in samenwerking met: Nationaal Ereveld Loenen). Dit is één van de alternatieve vormen waarmee Theater Na de Dam tijdens de eerste Covid19-lockdown van 2020 toch doorgang kon vinden. De hele podcast is te beluisteren via https://theaternadedam.nl/voorstelling/fluisterveld/.