Dit verhaal gaat over David Sealtiel. Zijn naam is te vinden in het Namenmonument op de Weesperstraat in Amsterdam. Hebben we eigenlijk altijd plaatjes in boeken, monumenten of een nationale herdenking nodig om belangrijke dingen, zoals de Tweede Wereldoorlog en de mensen die daarbij omkwamen, te herinneren? Passen die dingen niet gewoon in ons hoofd? Waarom vergeten we steeds?
| PERSONAGES | ACTEUR 1 ACTEUR 2 ACTEUR 3 ACTEUR 4 |
De acteurs vertellen samen het verhaal aan het publiek
| ACTEUR 1 | We beginnen deze avond met het verhaal van David Sealtiel Daar zijn er wel vijf van, en allen hebben ze een eigen steen Maar ik heb het over de David die geboren is op 25 december 1886 in Amsterdam |
| ACTEUR 2 | De David die ten tijde van de oorlog drieënvijftig jaar was De David die jarenlang werkte als slager en zijn eigen slagerszaak had De David die in 1907 trouwde met Aaltje Cohen |
| ACTEUR 3 | De David die zijn zes kinderen, Roosje, Frederika, Rachel, David, Samuel en Maurits, groot bracht |
| ACTEUR 4 | De David die met zijn gezin binnen Amsterdam vele malen verhuisde |
| ACTEUR 1 | De David die in 1926 zijn slagerszaak verkocht en zich geheel ging toeleggen op het kunstschildersvak, dat tot dan toe slechts zijn hobby was geweest Aanvankelijk liep zijn zaak in schilderijtjes, spiegeltjes en beschilderde lampenkappen wel goed, maar langzamerhand werd het minder en in 1929 ging hij failliet |
| ACTEUR 2 | David heeft daarna op veel verschillende manieren zijn geld verdiend Kunstgebitten ontworpen, hij ging de reclamewereld in en opende opnieuw een slagerszaak Toen werd het oorlog |
| ACTEUR 3 | Ik neem jullie mee naar het najaar van 1939 De kranten staat vol over de inval van Duitsland in Polen We zijn op het Waterlooplein Het is een marktdag en het is een drukte van jewelste De bladeren aan de bomen vormen een rijkelijk pallet aan kleuren En daar, in het kloppende hart van voormalige Jodenbuurt, werkte David Sealtiel in zijn souterrain aan een van zijn schilderijen |
ACTEUR 4 verandert in David
| ACTEUR 4 | Hier komt ik zo graag Hier, middenin de drukte kan ik wegzinken in de werelden van mijn schilderijen Hier kom ik tot rust, meer dan thuis Thuis is het leeg en stil; geen rennende kinderen meer door het huis Alleen Aaltje nog, maar die ligt al weken ziek op bed Ik gruwel van de leegte Ik kan mezelf daar horen denken Wat blijft er over als ook zij er niet meer is? Mijn gezin, waar ik jarenlang voor gezorgd Jarenlang heb ik me in allerlei bochten gewrongen om brood op de plank te krijgen Ik ben er bijna zelf aan onderdoor gegaan Mijn gezin is straks weg en dan ben ik weer alleen Maar hier, hier vind ik mezelf Tussen de aanzichten op mijn doeken Tussen de bomen en langs de rivier |
ACTEUR 4 stapt weer uit zijn rol
| ACTEUR 3 | Kort daarna stierf zijn vrouw Aaltje Cohen In december datzelfde jaar is David naar Nijmegen vertrokken en kort na zijn aankomst trad hij in het huwelijk met Marianne van Raap We weten niet helemaal zeker wat er daarna met David is gebeurd Waarschijnlijk is hij op 23 oktober 1942 met transport dertig van Westerbork naar Auschwitz afgevoerd en omgebracht |
| ACTEUR 2 | David schilderde aanzichten buiten de stad Droomde hij daarvan? Wat het zijn toevlucht? Een uitstap van de realiteit? Loskomen van het leven van een hardwerkende vader? Of de dreigende oorlog? |
ACTEUR 1 verandert in David
| ACTEUR 1 | Tussen de bomen en langs de rivier dwaal ik door tijden Avondlucht en kerkzicht Ik zou een hoog gebouw in een berg veranderen Een fontein wordt een waterval Allerlei kleuren Samen een landschap, alleen in de rust Rust? Nee, geen rust En alleen ook niet Liever drukte Samen in een druk landschap Maar waar kan ik dat landschap vinden? En waarom kan ik er niet naar toe? |
| ACTEUR 2 | Maar, wacht, je speelt net dat… Je weet helemaal niet of dat echt zo was! |
ACTEUR 1 valt uit zijn rol
| ACTEUR 1 | Wat? |
| ACTEUR 2 | Nou, je speelt net dat hij eenzaam en alleen op zijn atelier zit te piekeren over het leven |
| ACTEUR 1 | Ja |
| ACTEUR 2 | Dat staat nergens in de archieven, dat dat zo is gelopen Hoe weet je dan dat het najaar was? |
| ACTEUR 1 | Maar als ik alleen bij de feiten blijf, dan kan ik toch niks spelen |
| ACTEUR 2 | Hoezo niet? |
| ACTEUR 1 | Nou, ik moet toch een beetje m’n fantasie gebruiken om te bedenken hoe het geweest zal zijn |
| ACTEUR 2 | Ja, maar dan moet je dat wel even zeggen dat je dit hebt verzonnen En dat het niet echt is Feiten van de fictie scheiden man |
| ACTEUR 1 | (wijst naar het publiek) Maar deze mensen zitten in het theater Dat snappen ze toch wel? |
| ACTEUR 2 | Ja maar je moet dat wel even zeggen, dat het niet echt is |
| ACTEUR 1 | Moet ik dat nu ook nog gaan vertellen dat we naar de volgende scène gaan? |
| ACTEUR 2 | Volgende scène, hoezo? |
| ACTEUR 1 | Dat we een changement gaan doen? |
| ACTEUR 2 | Change-watte? |
| ACTEUR 3 | Klaar? |
| ACTEUR 4 | Ja |
| ACTEUR 1&2 | Ja |
In 2022 ging de voorstelling ‘Tegen het vergeten’ in première in Amsterdam-Oost (regie: Femke Heskes – productiehuis: Plein Theater). Een muzikale voorstelling gespeeld door vier jongeren uit de wijk, die samen op zoek gingen naar misschien vergeten namen uit het nieuwe Namenmonument op de Weesperstraat. Om deze namen, en vooral de mensen die daarbij horen, samen te herinneren.