Dit verhaal is van Axel (1976). Toen hij na het overlijden van zijn moeder haar huis in Rotterdam ging opruimen, kwam hij erachter hoeveel spullen er bewaard zijn gebleven. Zijn opa, amateurfotograaf, heeft veel vastgelegd van de tijd in Nederlands-Indië, maar ook van de boottocht naar Nederland en hun nieuwe leven in Nederland. Samen met twee kladblaadjes uit het dagboek van zijn opa en andere persoonlijke documenten heeft Axel zo de hele reis, in 1951, naar Rotterdam kunnen reconstrueren. In de afgelopen jaren – sinds Axel in het bezit is van de dagboeken, duizenden foto’s en persoonlijke documenten – is hij steeds beter gaan begrijpen waarom zijn grootouders waren zoals ze waren, hier in Nederland.
| PERSONAGES | PRESENTATOR 1 PRESENTATOR 2 AXEL VERTELLER 1 VERTELLER 2 VERTELLER 3 VERTELLER 4 (de teksten van VERTELLER 1, 2, 3 en 4 zijn gebaseerd op de gesprekken van de jonge makers en spelers van de voorstelling) |
PRESENTATOR 1, 2 en AXEL zitten op een verhoging, zoals in een talkshow. Muziek klinkt op de achtergrond. PRESENTATOR 1 en 2 spreken naar het publiek, AXEL richt zich op hen
| PRESENTATOR 1 | Axel vertelt ons dat zijn grootouders zich hier nooit echt thuis hebben gevoeld |
| AXEL | Voor mijn ouders was het wel oké Wel hebben ze te maken gehad met discriminatie en nooit voor vol worden aangezien Maar mijn grootouders hebben hier nooit echt kunnen aarden Niet door het feit van de temperatuur of dat de huizen er anders uitzagen – ze hadden best een aardig huis hier Het is dat ze hier een tweederangsburger waren en dat alles wat ze ooit hadden opgebouwd in Indië er hier niet meer toe deed Die frustratie, dat heeft hen heel veel pijn gedaan Tot aan hun dood eigenlijk |
| PRESENTATOR 2 | Ook de opstelling van de Nederlandse staat helpt niet mee Zo weigert de regering pensioenen en salarissen van Nederlands-Indische krijgsgevangen terug te betalen Terwijl ze altijd trouw voor de Nederlandse overheid hebben gewerkt |
| PRESENTATOR 1 | En Axels grootouders moeten, naast de overtocht en het kledingpakket, ook nog betalen voor het opvanghuis Ze zijn nog tot de jaren ‘90 bezig om deze schuld af te lossen |
| AXEL | En dat heeft veel Indische families veel pijn gedaan Dat heeft hun gestoken Het feit dat niemand je wil en je hebt geen land waar je naar terug kan Je bent je land kwijt Het land bestaat niet meer Eigenlijk word je uitgebuit door je eigen regering Die niet voor jou klaarstond |
Muziek gaat uit. Focus verlegt zich naar VERTELLER 1, 2, 3 en 4
| VERTELLER 1 | Hebben jullie het gevoel dat de geschiedenis zich herhaalt? |
| VERTELLER 2 | Ehm, nee |
| VERTELLER 3 | Hoe bedoel je? |
| VERTELLER 1 | Nou bijvoorbeeld dat er altijd groepen mensen zijn die zich niet geaccepteerd zullen voelen Die in de steek worden gelaten Dat zal er altijd zijn |
| VERTELLER 3 | Ja, dat heb je nu ook Weet je, onze ouders komen van overal in de wereld En die zijn hier naartoe gekomen omdat ze een beter leven wilden Maar nu gooien ze de grenzen dicht en is niemand meer welkom |
| VERTELLER 4 | Dat is niet zo |
| VERTELLER 1 | O nee? |
| VERTELLER 4 | Nee, ik voel mij hier welkom |
| VERTELLER 2 | Ja, ik ook |
| VERTELLER 4 | Ik kwam uit Syrië en toen gingen wij naar Turkije En daar konden we niet blijven En toen nam mijn vader mij op schoot, hij had tranen in zijn ogen en zei: “Ik ga met de boot naar Nederland en dan ga ik jullie bellen” En ik wist niet of hij dood zou gaan Maar toen is het toch gelukt En toen mochten wij komen Met het vliegtuig |
| VERTELLER 3 | Dus jij hebt niet het gevoel dat iedereen hier met zichzelf bezig is? |
| VERTELLER 4 | Nee Nederland is gewoon anders Dat wel Maar het is hier veel beter dan in Turkije |
In mei 2020 ging de podcast ‘Terlantar / Ontheemd’ in première (regie: Jasper Vaillant en Pleun Peters – productiehuis: Theater Rotterdam). Dit is één van de alternatieve vormen waarmee Theater Na de Dam tijdens de eerste Covid19-lockdown van 2020 toch doorgang kon vinden.De hele podcast is te beluisteren via https://magazines.theaterrotterdam.nl/theaternadedam/.