Categorieën

Moffenmeid

Thema's: Bevrijding van Nederland, Na de Tweede Wereldoorlog, Vrijheid

Locatie: Enschede, Nederland

Door: Renée Buys

Dit verhaal is van Koosje (1927). Zij heeft gezien hoe de ‘moffenmeiden’ na de Tweede Wereldoorlog werden kaalgeknipt op de Grote Markt in Enschede. Tijdens de oorlog haatte Koosje Duitsers, ze vertikte het naast ze zitten in de trein en pestte NSB-kinderen. Na de oorlog heeft ze daar veel spijt van gehad; die kinderen konden er ook niks aan doen.

PERSONAGESVERTELLER 1
VERTELLER 2

VERTELLER 1 heeft een schaar in de hand. VERTELLER 2 heeft een bord met ‘Moffenmeid’ om de nek

VERTELLER 1Kijk maar goed
Dit is er één: een moffenmeid, een landverrader, een…

Stilte

VERTELLER 1Ik wil dit niet doen
VERTELLER 2Je knipt me niet echt kaal hè
Het is theater, dit is een pruik
VERTELLER 1Ik vind dit echt te ver gaan
VERTELLER 2Dit gebeurde gewoon hoor
Nou, kom op leef je in
Beeld maar in dat je Joods bent
Dat al je familie met de razzia van 13 september
is weggevoerd uit Enschede
Dat ze naar Mauthausen zijn gebracht
Een verschrikkelijk concentratiekamp in Oostenrijk
Dat jullie achter elkaar berichten kregen:
Je vader is dood, je oom is dood, je neef is dood,
de meneer om de hoek is dood
Beeld je dat maar in
VERTELLER 1Maar dat heb jij toch niet gedaan?
VERTELLER 2Nee, dat hebben de Duitsers gedaan
En ik ben met zo’n Duitser naar bed geweest
Daarom haat je me, daarom knip je me kaal en daarom schreeuw je:
“Vuile moffenhoer!”
Zeg dan: moffenhoer
VERTELLER 1Moffenhoer
VERTELLER 2Harder
VERTELLER 1Moffenhoer
VERTELLER 2Harder!
VERTELLER 1Moffenhoer!
VERTELLER 2Kijk nou begint het ergens op de lijken
We gaan verder
VERTELLER 1Maar ik ben dus Joods, waarom leef ik dan nog?
VERTELLER 2Omdat je ondergedoken zat, weet ik veel
Kom op zeg, dit is theater
Doe alsof, leef je in
VERTELLER 1Wat nou als ze verliefd was?
VERTELLER 2Op een Duitser?
VERTELLER 1Misschien was het wel een hele knappe Duitser
VERTELLER 2Maakt dat het minder erg?
VERTELLER 1Die meisjes waren even oud als wij hè!
Stel je krijgt borsten en kriebels in je buik
Stel je ziet een man in een uniform
Stel hij toont interesse in jou en niemand toont interesse in jou,
want het is oorlog
Stel hij ziet je op straat
Stel hij roept “Schöne Mädchen!” naar je
VERTELLER 2Waarom kiest ze dan geen Nederlandse jongen?
VERTELLER 1Omdat die ondergedoken zitten,
of het zijn magere scharminkels geworden
Die Duitsers zien er tenminste goed uit
en ze hebben een prachtig uniform
VERTELLER 2Een uniform van Hitler!
Een uniform waarin ze Joden uit huizen wegtrekken
Een uniform waarin ze Joden op transport zetten
Een uniform waarin ze Joden de gaskamer in duwen
Beeld je maar in dat je een hekel aan me hebt
Dat je niet wist dat je een mens zo kon haten
VERTELLER 1Maar dit zijn Middeleeuwse praktijken
VERTELLER 2Het zijn oorlogspraktijken
Dit gebeurde gewoon op de markt in Enschede
en iedereen stond eromheen
VERTELLER 1En niemand deed iets?
VERTELLER 2Joelen, spugen, schreeuwen, duwen en knippen, dat deden ze
VERTELLER 1Wat de Duitsers hebben gedaan is fout
Maar wat de Nederlanders hebben gedaan met dat hele kaalknippen,
dat is net zo fout
VERTELLER 2Het gaat niet om goed of fout
Het gaat niet om zwart of wit
Het gaat om oorlog
Het gaat om kuddedieren, om massahysterie
Het gaat erom dat je als mens een ander mens zo kan haten
Dat je in staat bent alles te doen
Laat maar
Ik doe het wel

VERTELLER 1 doet het bord ‘Moffenmeid’ om en zet de pruik op. VERTELLER 2 knipt plukken haar uit de pruik. VERTELLER 1 huilt

VERTELLER 2Kijk maar goed
Dit is er één: een moffenmeid, een landverrader, een vuile moffenhoer
VERTELLER 1En?
Hoe voel je je?
VERTELLER 2Slecht en heel erg fout
Het spijt me

Stilte

VERTELLER 1Je knipt me niet echt kaal hè…
Het is theater
Dit is een pruik

In mei 2018 speelde de voorstelling ‘Ik verzet’ in Enschede (regie: Renée Buys – productiehuis: De Theatermakerij). De voorstelling speelde in het Volkspark in Enschede.