15 augustus

Thema's: Herdenken nu, Japans krijgsgevangenenkamp, Koloniale oorlog, Na de Tweede Wereldoorlog, Nederlands-Indië, Voormalige koloniën

Locatie: Nederland, Zutphen

Door: Irene Kriek

Dit verhaal is gebaseerd op de ontmoeting tussen acht jonge Zutphenaren en Hetty, Jet, Bia, Joyce en Kees. Deze vijf Indische ouderen waren jong ten tijde van de Tweede Wereldoorlog, maar vooral ook daarna. Want toen Nederland al bevrijd was, was het nog lang niet overal vrede. In voormalig Nederlands-Indië zou er nog een lange gewelddadige periode aankomen, de Bersiap. Hoe is het als ‘de bevrijding’ niet jouw bevrijding is?

PERSONAGESSAM
ROSAN
YOSAN
ROSA
DORA
CATO
PAPILLON
SIMON
(Dit zijn de makers en spelers van het project)

Alle acteurs staan achter tegen de muur op een rij. PAPILLON steekt kaarsen aan, een ritueel voor de voorvaders. Aan de zijkant van het podium staat een kok, die een grote pan soto (Indonesische soep) kookt. De geuren spelen een belangrijke rol in de verhalen

SAMGoeie avond
ALLENSelamat malam
ROSANEn welkom
ALLENSelamat datan
YOSANWat fijn dat jullie er zijn
ROSAVandaag is het 4 mei 2022, we herdenken in Nederland
de oorlogsslachtoffers van de Tweede Wereldoorlog
En morgen is het 5 mei, bevrijdingsdag
DORAMaar voor Indonesië is deze herdenking en bevrijding
op een andere dag, meer dan drie maanden later
ALLENOp 15 augustus
CATOOp die dag worden alle slachtoffers herdacht
van de oorlog tegen Japan en de Japanse bezetting
van Nederlands-Indië
SAMWij spraken met vijf mensen die als kind de oorlog
in Nederlands-Indië hebben meegemaakt
en over hun tijd daarna in Nederland
PAPILLONZij vertelden ons verhalen die wij nog nooit hadden gehoord of geleerd
YOSANWe spraken met Hans
SIMONHans vertelde dat hij eigenlijk Rohardy heette
maar toen hij naar Nederland verhuisde kreeg hij,
zoals zovelen anderen, een Nederlandse naam
Ik vind Rohardy veel mooier, een soort filmsterrennaam
DORAHij vertelde ook dat je, als je Indisch was,
altijd meer je best moest doen dan de Nederlanders
Dat je meer Nederlands moest zijn dan de Nederlanders,
dat je niet op mocht vallen
CATOWe spraken ook met Jet
Jet vertelde ons dat haar vader zou worden opgehangen
in het kamp maar dat hij net de dag ervoor gered werd,
dat hij inkepingen had op zijn been van de granaatscherven
en dat als er vrienden op bezoek waren hij zijn broek optrok en het aan ze liet zien
Ze vertelde ook dat samen eten heel belangrijk is en ze zei:
ROSAHet eerste bord dat bij een maaltijd wordt opgeschept
is voor onze voorvaders, dat zetten we op de kast

ROSA pakt het eerste kommetje soto, houdt het omhoog en zet het op tafel

ROSANWe spraken met Joyce,
zij vertelde ons dat er bij elke maaltijd bami moet zijn
omdat bami het leven verlengt en mensen verbindt
PAPILLONWe spraken ook met Hetty,
daar gaan we straks nog meer over vertellen
DORAEn we spraken met Bia
CATOAdu
Toen ik in Nederland kwam dachten de mensen dat we in Indonesië
in hutjes woonden met slangen en tijgers
Dat mijn vader Tarzan was,
die met mijn moeder op zijn rug door de jungle slingerde
ROSAZe vertelde ook dat ze vroeger
bij haar Nederlandse vriendinnetje speelde
en als het zes uur was, dan moest ze naar huis omdat ze gingen eten
Bij haar thuis was dat niet zo, daar mocht altijd iedereen mee-eten
Het rook altijd lekker bij haar thuis,
naar sereh, komijn, citroenblad en gember

In 2022 ging de voorstelling ‘Nasi Sudah Menjadi Bubur (De rijst is allang tot pap gekookt)’ in première in Zutphen (regie: Irene Kriek – productiehuis: Woest Oost). Een voorstelling over de Tweede Wereldoorlog in voormalig Nederlands-Indië en de overgang naar de gewelddadige onafhankelijkheidsstrijd die daarop volgde. De voorstelling begon met een klein Indonesisch maal. Geur brengt ons terug naar onze oudste herinneringen…