Dit verhaal gaat over het leven van Trudy Habets, één van de Limburgse ‘bevrijdingskinderen’ met een zwarte Amerikaanse soldaat als biologische vader. Zij was één van de eersten met een andere huidskleur in het katholieke Limburg. Hoe was voor haar om hier op te groeien? Hoe reageren jongeren van nu op haar verhaal?
| PERSONAGES | VERTELLER 1 / TRUDY / JONGE TRUDY 1 VERTELLER 2 / JONGE TRUDY 2 |
VERTELLER 1 en 2 delen samen het verhaal van Trudy met het publiek
| VERTELLER 1 | Wij willen jullie voorstellen aan Trudy |
| VERTELLER 2 | Dit verhaal begint eigenlijk eerst met een ander verhaal: het verhaal van de moeder van Trudy, Maria Ze woont in de jaren ‘30 in het katholieke Weze te Friesland en als ze nog maar een jong meisje is raakt ze zwanger Dat is een hele grote schande in die tijd en ze wordt verbannen naar Limburg Haar kindje blijft achter in Friesland Ze komt terecht bij een Limburgse familie, waar ze werkt op de boerderij Ze trouwt met de zoon van de boer en ze krijgen drie dochters |
| VERTELLER 1 | Dan komt de oorlog Van de oorlog op de boerderij weet Trudy niets, toen was ze er nog niet Maar wel belangrijk voor het verhaal is de bevrijding In een kasteel dichtbij de boerderij worden in 1944 Amerikaanse soldaten ondergebracht Het gaat niet zo goed met de relatie tussen Maria en de boerenzoon Hij heeft een andere vriendin, met wie hij ook een kind heeft gekregen De zwarte Amerikaanse soldaten mogen niet op de dansavonden van de witte soldaten komen Dus houden ze hun eigen bevrijdingsfeestjes Op een avond gaat Maria naar één van die feestjes Hoe het precies allemaal ging, dat weet Trudy niet Maar wat ze wel weet, is dat ze negen maanden later, na dat feestje op de boerderij ter wereld kwam |
VERTELLER 1 verandert in TRUDY
| TRUDY | Maar daar werd eigenlijk nooit over gesproken… Ik moet zeggen, ik heb tot zeven jaar eigenlijk helemaal geen idee gehad dat ik van iemand anders was, zeg maar Van een andere vader Mijn zussen hebben ook nooit gedaan alsof ik een ander kind was Nee, ik was gewoon hun zus En dat is altijd zo gebleven |
| VERTELLER 2 | Trudy heeft haar biologische vader nooit gekend En dat heeft haar altijd beziggehouden |
| TRUDY | Je bent er eigenlijk altijd mee bezig, want je wil graag eigenlijk weten: Wie is mijn echte vader? Want ja, hoe ziet hij eruit… En soms denk je als je ziek bent: dit zit niet in de familie die ik ken… Zou het van mijn vader zijn? Ik ben er altijd mee bezig geweest Met allerlei vragen |
TRUDY verandert weer in VERTELLER 1
| VERTELLER 1 | Trudy’s moeder Maria vertrekt al snel van de boerderij, want die heeft een baan gevonden in Roermond Haar dochters blijven bij hun vader En Trudy wordt liefdevol opgevoed door haar oma |
| VERTELLER 2 | Maar dan gebeurt er iets dat Trudy’s onbezorgde leventje op de boerderij doet kantelen |
VERTELLER 1 en 2 veranderen in JONGE TRUDY 1 en 2
| JONGE TRUDY 1 | Op een dag ben ik met mijn oma de stoep van het erf aan het vegen In de verte hoor ik een auto aankomen Ik kijk naar mijn oma, die blijft stokstijf staan De bezem valt uit haar handen, ik zie de angst op haar gezicht De auto rijdt het erf op Twee mannen in donkere pakken stappen uit Een man pakt mij vast en sleurt me de auto in Ik roep en ik schreeuw Mijn oma schreeuwt terug naar de mannen En ik zie hoe ze met een bezem in de aanslag achter de auto aan rent Ik ben heel bang en heel boos Ik wil eruit! Ik wil naar oma! |
| JONGE TRUDY 2 | Het waren de mannen van de kinderbescherming Ze hadden al vaker geprobeerd om me daar weg te krijgen En oma heeft het altijd geprobeerd tegen te houden Dat snap ik achteraf Daarom moest ik soms ineens gaan spelen op de hooizolder De auto stopt voor een heel groot, hoog gebouw |
| JONGE TRUDY 1 | Het Katholieke Meisjesinternaat Van de zusters van het arme kindje Jezus De mannen in de pakken halen me uit de auto En nemen me mee naar binnen Ik word meegenomen door de nonnen en die willen me in bad stoppen Maar ik protesteer, ik vecht zo hard ik kan |
| JONGE TRUDY 2 | Ik wil terug naar mijn oma! |
| JONGE TRUDY 1 | Maar ik ben nog maar klein, en ze duwen me in bad Waarom ik bij mijn oma weg moest, heeft niemand me ooit uitgelegd |
JONGE TRUDY 1 verandert in TRUDY, JONGE TRUDY 2 verandert in VERTELLER 2
| VERTELLER 2 | Ze heeft het nooit te horen gekregen |
| TRUDY | Hoezo, en waarom, moest ik naar dat internaat? Ik was boos, ik gaf mezelf de schuld Dat blijft allemaal spelen in je hoofd Misschien was ik niet lief genoeg geweest… Het duurt echt heel lang voordat je daar overheen kunt stappen |
| VERTELLER 2 | De andere kinderen in het internaat noemden haar ‘missiekindje’ Ze haatte het als ze dat zeiden En als ze aan haar kroeshaar zaten Maar het allerergste was het internaat zelf Alles was zo anders dan het leven op de boerderij Trudy haatte het Ze stopte met praten Alleen als het moest, deed ze haar mond open En ze begon te schrijven in een dagboek |
| TRUDY | (leest voor) 28 april 1953 Lief dagboek, ik lig hier in mijn kamer onder de dekens Ik moet stil zijn, zodat de nonnen mij niet horen Ik wil hier weg, weg onder de dekens uit Uit dit gebouw, uit deze buurt Of eigenlijk wil ik niet weg, ik wil terug Terug naar de boerderij Want daar was alles warm, blij en open En hier is alles koud, grijs en op slot Terug op de boerderij was er alles, en hier is er niets Geen vrolijk fluitende vogels Geen boerderijdieren Geen fruit in de keuken, dat wacht tot het opgepeuzeld wordt Daar was alles, en hier is niets |
TRUDY verandert in VERTELLER 1
| VERTELLER 2 | Op haar eenentwintigste komt Trudy uit het internaat En later, in 1979, doet ze iets bijzonders |
| VERTELLER 1 | Ze krijgt te horen dat het niet goed gaat met haar moeder Maria Na het horen van dit bericht verhuist ze met haar zoontje naar Weert Ze hoopt dat ze elkaar wat beter leren kennen, en dat lukt een beetje Maar na een jaar sterft Maria, heel plots |
| VERTELLER 2 | Trudy vindt het leven in Weert lastig Ze voelt zich eenzaam Mensen roepen haar na: “Ga terug naar waar je vandaan komt!” En op zoek naar werk wordt ze gediscrimineerd Eén keer hebben ze haar uren in de wachtkamer laten zitten omdat ze niet konden geloven dat zij Trudy Habets kon zijn “Ik voelde me zo zwart als wat”, zegt ze later |
VERTELLER 1 verandert in TRUDY
| TRUDY | Er zijn nog wel zaken waar ik me boos over maak, maar niet meer over mij persoonlijk Ik werk veel met migranten en vluchtelingen en dan maak ik me soms boos over discriminatie en racisme Bijvoorbeeld: iemand krijgt de baan niet Maar dan probeer ik toch te kijken: hoe kunnen we dat oplossen? Dus ik ben veranderd van kwaad worden naar meer… vragen te stellen Je hebt toch mensen nodig Het is niet zo dat je afhankelijk moet zijn van iemand, maar de ander bedoelt het misschien niet zoals jij het in je hoofd hebt Dus soms kun je tóch beter de ander vertrouwen Je kunt boos worden of je kunt niks zeggen… maar door vragen te stellen kom je er wel achter hoe iemand kan zijn |
| VERTELLER 2 | Trudy woont nog steeds in Weert Ze is nu al bijna veertig jaar gelukkig samen met Jan En het is voor haar een feest der herkenning als ze de andere kinderen van zwarte bevrijders uit Limburg leert kennen Het is haar nieuwe familie geworden |
In 2020 ging de podcast ‘Radio Anders’ in première (regie: Karlijn Hamer, spel/radiomakers: Nina Cals, Marciënne Hirsch, Josephine Janssen, Isabel Leijen, Lucy Mattheij en Bas Opgenoorth, montage: Niels Kuiters – productiehuis: Het Laagland). De podcast werd gemaakt met dank aan Maria Andres, Trudy Habets en Mieke Kirkels. Dit is één van de alternatieve vormen waarmee Theater Na de Dam tijdens de eerste Covid19-lockdown van 2020 toch doorgang kon vinden.De hele podcast is te beluisteren via https://theaternadedam.nl/voorstelling/radio-anders-2020/.