Dit verhaal gaat over de vele verschillende merktekens die gevangenen in concentratiekampen – en Joden ook zonder gevangen te zitten – moesten dragen. De gele Jodenster is het meest bekend, maar er waren ook driehoeken: rood, groen, blauw, paars, roze, zwart en bruin, en er was de omgekeerde rode driehoek. Elke kleur en vorm betekende iets anders. Stel dat jij toen had geleefd, wat zou jij dan moeten dragen?
| PERSONAGES | YMRE LOEWANA SVENJA AIMEE NOA TARO LUNA TYCHO (dit zijn de jonge makers en spelers van het project) |
Deze tekst is geschreven door jongeren, en bestaat dus uit hun verhalen. Gebruik dit als startpunt, maar zet de tekst zeker naar je eigen hand. Begin met jezelf de volgende vraag te stellen: wat voor merkteken had jij ten tijde van de Tweede Wereldoorlog moeten dragen, en waarom? Hoe zou je hiermee omgaan? En wat voor gevolgen zou dit voor jou hebben?
| AIMEE | In de oorlog had ik een zwarte driehoek moeten dragen |
| TYGO | In de oorlog had ik een rode driehoek moeten dragen |
| LOEWANA | In de oorlog had ik een bruine driehoek moeten dragen |
| NOA | In de oorlog had ik een zwarte driehoek moeten dragen |
| YMRE | In de oorlog had ik een rode driehoek moeten dragen |
| TARO | In de oorlog had ik een roze driehoek moeten dragen |
| LUNA | In de oorlog had ik een zwarte driehoek moeten dragen |
| SVENJA | In de oorlog had ik… niks moeten dragen |
| AIMEE | Ik ben namelijk best feministisch en dus in de ogen van de Duitsers ‘asociaal’ Ik zou zeker in een concentratiekamp komen |
| TYGO | Omdat ik wel voor vrijheid van meningsuiting ben Ik denk niet dat ik zou worden opgepakt |
| LOEWANA | Ik ben namelijk een Sinti Dat is mijn afkomst |
| NOA | Ik ben gay, maar misschien had ik dat in die tijd niet geweten, misschien was ik er nooit achter gekomen Of misschien later pas… |
| YMRE | Omdat ik hoop dat ik in het verzet zou durven te zitten |
| TARO | Ik denk dat ik me er heel erg voor zou schamen, ik denk dat ik het zou proberen te onderdrukken |
| LUNA | Omdat ik op vrouwen val, maar ik denk niet dat ik zo’n ding gedragen had |
| SVENJA | Ik ben niet Joods, ik ben geen Sinti of Roma, ik ben niet lesbisch en ik ben ook niet ‘asociaal’ |
| AIMEE | Ik ga echt mijn mening niet opzij zetten omdat een paar mensen het asociaal vinden Niet mijn probleem dat ik in mensenrechten geloof |
| TYGO | Omdat ik nog jong ben zou ik niet erg opvallen denk ik |
| LOEWANA | Ik denk dat ik mijn driehoek niet zou dragen, omdat ik het niet zou durven Straks werd ik opgepakt |
| NOA | Als ik in de oorlog uit de kast was gekomen, zou ik vluchten, onderduiken, de driehoeken en paspoorten vernietigen |
| YMRE | Ik zou mensen willen helpen met onderduiken Ik zou mensen een fake-ID geven, en kranten, en eten |
| TARO | Ik zou mijn driehoek niet dragen |
| LUNA | Want ze kunnen niet aan je zien of je wel of niet gay bent |
| SVENJA | Ik denk dat ik het ook niet had gedurfd om in het verzet te gaan |
| AIMEE | Ik zou zeker voor mijn mening uitkomen Als dat mij asociaal maakt, dan is dat maar zo |
| LOEWANA | Mijn familie moest onderduiken Waarschijnlijk moest ik dat dan ook |
| NOA | Mijn oma zat in een Jappenkamp Misschien zat ik dan ook wel in een Jappenkamp Misschien leefde ik niet eens in Nederland, maar in Nederlands-Indië |
| YMRE | Ik hoop dat ik het had aangedurfd, maar ik weet het niet zeker |
| TARO | Ik zou wel in het verzet gaan want ik zou mezelf willen zijn |
| LUNA | Dan had mijn leven vijf jaar op pauze gestaan, maar ik zou wel stiekem met mijn vriendin afspreken en samen onderduiken als dat moest |
| SVENJA | In dat beeld, het beeld van de Duitsers, ben ik eigenlijk gewoon ‘normaal’ |
Iedereen wordt stil en kijkt naar SVENJA
| SVENJA | Ik kan er toch niks aan doen dat ik in de ogen van de Duitsers ‘normaal’ ben Ik kan er toch niks aan doen dat ik blond haar heb en blauwe ogen Ik kan er toch niks aan doen dat ik in de Tweede Wereldoorlog waarschijnlijk zou worden gezien als Ariër ik kan er toch niks aan doen dat ik ‘normaal’ ben Ik ben geen Sinti, ik ben niet lesbisch, ik ben geen feminist, ik ben niet asociaal Daar kan ik toch niks aan doen Ik ben gewoon eerlijk Ik denk niet dat ik het zou durven, in het verzet zitten Jullie kunnen dat allemaal wel zeggen Maar jullie weten het niet hè Je weet niet wat je doet als het echt oorlog is Ik denk dat ik gewoon niks zou doen Ik denk dat ik gewoon mijn leven zou leiden Zoals de meest Nederlanders dat deden in de oorlog We zijn niet allemaal Henk van Gelderen |
In 2022 ging de voorstelling ‘De Jodensterren van Enschede’ in première in Enschede (regie: Renée Buys – productiehuis: Theatermakerij Enschede) . Een voorstelling vol verhalen over discriminatie, buiten de samenleving worden geplaatst, een stukje stof dat je leven kan veranderen en een Joodse textielfabriek die deze sterren moest maken. De voorstelling werd gespeeld in De Museumfabriek in Enschede.