Dit verhaal is gebaseerd op het leven van Alwin Dors, een Surinaamse veteraan die zich als jongen van negentien vrijwillig aanmeldde om te vechten. Suriname, een voormalige Nederlandse kolonie, speelde een belangrijke rol in de bevrijding van Nederlands-Indië, een andere Nederlandse kolonie. Acht Rotterdamse jongeren vroegen zich af hoe dit zat, en spraken in mei 2022 met zijn kleindochter Saskia. Ze spraken over de verhalen uit het verleden, over de dingen waar haar opa Dors altijd over zweeg, en over de erkenning die hij nooit kreeg.
TIP: Deze tekst is samen te lezen met MIJN OPA I, III en IIII
| PERSONAGES | KLEINKIND OPA |
KLEINKIND stelt OPA vragen, OPA is stil of vertelt. Stukje bij beetje, niet teveel, en nooit alles. Je kunt zelf bedenken hoe je ze neerzet; bijvoorbeeld OPA in een stoel en KLEINKIND ernaast, of op een andere manier die je passend vindt
| KLEINKIND | Toen de oorlog uitbrak, hoe oud was u toen, opa? |
| OPA | Vijftien of zestien |
| KLEINKIND | En wat merkte u ervan? |
| OPA | We volgden al het nieuws En elke maandag moesten we één cent meenemen voor de inzamelingsactie Er werd in heel Suriname meer dan honderdduizend gulden bijeengebracht, zodat Nederland een Spitfire-gevechtsvliegtuig kon kopen |
| KLEINKIND | Het koningshuis was zeer geliefd |
| OPA | Geen leus op aard is meer ons waard dan het Oranje boven |
| KLEINKIND | Was dat de reden dat u naar Indonesië ging? |
| OPA | Nee, dat was in 1944 Toen was ik negentien |
| KLEINKIND | En waarom ging u dan? |
| OPA | Teken voor Australië en zie de wereld Dat was de oproep Heel misleidend Er werden overal posters geplakt in Paramaribo Wil je een wereldreis maken en wat van de wereld zien? Join the army |
| KLEINKIND | En u dacht meteen: let’s go |
| OPA | Ja, er was niet zoveel te doen hier En ik dacht: ik wil wel op reis Bovendien stelden ze een mooie betaling in het vooruitzicht En je weet dat ik de lagere school niet heb afgemaakt Dus… |
| KLEINKIND | Dus toen tekende u voor de oorlog |
| OPA | Ik wist niet dat ik mee zou vechten Er werd ons verteld dat we dienst zouden doen achter de linies |
| KLEINKIND | Maar dat was niet zo |
| OPA | Nee, dat was niet zo |
Stilte
| KLEINKIND | En toen ging u dus met de boot naar Australië? Hoe lang duurde dat? |
| OPA | Ik denk wel een maand, want we konden niet rechtstreeks Dan zouden we getorpedeerd worden |
| KLEINKIND | Hoe heeft u dat ervaren, zo lang op die boot? |
| OPA | Kijk, je bent jong en het is allemaal nieuw Er waren ongeveer zesendertighonderd man aan boord Niet alleen Surinamers, maar ook Puertoricanen, Australiërs… |
| KLEINKIND | En hoe was het in Australië? |
| OPA | Ik heb gevochten in Indonesië tegen de Jappen Daarom moesten we worden getraind |
| KLEINKIND | Ja |
| OPA | Ik ga je iets zeggen: heel veel Surinamers willen niet geloven dat wij naar de oorlog gingen Dat is een miskenning Van onze eigen mensen En Nederland heeft ons ook miskend De waardering die we moesten krijgen hebben we nooit gehad Je kreeg elke maand twaalf euro vijftig in een envelop Als snoepgeld En verder geen medaille of erkenning Niks |
Stilte
| KLEINKIND | Maar hoe was het daar dan, opa? In Indonesië? Zou u daar iets over kunnen vertellen? |
OPA blijft stil
| KLEINKIND | Want u zegt dat van die frontlinie en achterlinie Wat gebeurde daar? |
OPA blijft stil
| KLEINKIND | Ik heb weleens gehoord dat het in de jungle was en dat je daar dan in moest gaan… |
| OPA | Het is geweest, laat het achterwege |
| KLEINKIND | Maar opa… |
| OPA | Het is geweest |
Stilte
| KLEINKIND | Nog wat koffie? |
| OPA | Graag |
OPA krijgt een heftige hoestbui. Het blijkt een longontsteking. Hij moet naar het ziekenhuis
In 2022 ging de voorstelling ‘Afgedankt’ in première in Rotterdam (regie: Jasper Vaillant – productiehuis: Theater Rotterdam). Een voorstelling over de honderden Surinamers die vrijwillig vochten voor de bevrijding van Nederland en Nederlands-Indië. Wat is er gebeurd met deze vrijwillige helden? En waarom kregen ze nooit erkenning voor hun loyaliteit?