Op de valreep

Thema's: Bevrijding van Nederland, Herdenken nu

Locatie: Loenen, Nederland

Door: Hilde Tuinstra en Tijmen Dokter

Dit verhaal gaat over verschillende mensen die herdacht worden op Nationaal Ereveld Loenen. De jonge spelers van dit project doken in hun verhalen en vertellen ze vanaf nu – op hun eigen manier – door.

PERSONAGESACTEUR 1
ACTEUR 2
ACTEUR 3
ACTEUR 4
ACTEUR 5
ACTEUR 6

Je kunt met deze tekst nog alle kanten op. Hoe denk je dat de tekst het beste overkomt op het publiek?

ACTEUR 1Wat als je als Adrianus eerst de halve wereld over bent gereisd
om in Engeland te komen
Via Frankrijk, Spanje, Portugal, Curaçao en New York
Al je angsten heb je overwonnen, je hebt in de gevangenis gezeten,
bent ondervraagd
Je wordt militair en lijfwacht van prins Bernhard; je bevrijdt Nederland! 
Maar schijn bedriegt…
Tijdens je verlof rijd je met je motorfiets door de linie
en kom je nooit meer terug
Op de valreep vallen, is dat erger dan vallen in het heetst van de strijd?
ACTEUR 2De bevrijding duurde niet één dag, maar acht maanden
Het was een tijd van chaos, frustratie, honger, bang zijn…
Van hopen
ACTEUR 3Wat als je Catharina was en dacht dat nu het ergste voorbij moest zijn
Joodse mensen nam je onder je hoede in je boerderij
Verzetsstrijders vonden bij jou onderdak
De continue angst dat ze ontdekt zouden worden
Mensen in hongersnood die je te eten gaf 
De bezetter aan je keukentafel die bediend wilde worden
Dat alles… Maar op het laatste moment…
Doodgeschoten worden om een jas die ze vergeten waren
Wat als je bevrijd bent, maar toch in tranen
Een jas voor een lijf, is dat gerechtvaardigd?
ACTEUR 2Bevrijd zijn, dat ben je niet in één dag
Waarom vieren we het dan eigenlijk al na één dag?
Was er tijd om te rouwen, tijd om te bezinnen? 
Is één dag genoeg om er echt voor elkaar te zijn?
ACTEUR 4Jettje zat als Joodse vrouw in een verloren treinwagon
ergens in Oost-Duitsland
Westerbork, Bergen-Belsen, ze had het overleefd!
De Sovjet-Russen vonden de trein en Jettje was bevrijd
Maar de zorg die ze nodig had, kreeg ze niet…
Ze stierf alsnog in een schuur
Wat als anderen in feeststemming zijn, maar jij weinig te vieren hebt
Wat als je achterblijft… 
En er niet op je wordt gewacht in je thuisland
Voel je je dan wel bevrijd?

ACTEUR 1
Wat als je moeder ieder jaar zwijgt rond deze tijd
Waar komt die huilbui ineens vandaan?
Wat als je familie bewust niks aan het Rode Kruis geeft,
of als je vroeger niet op schoolreis mocht naar Polen
ACTEUR 5Je woont in Canada en bent twintig
Je gaat naar een land waar je niks mee hebt,
om te vechten voor mensen die je niet kent
Waar denk je aan als je besluit om te vertrekken?
Ook nu zijn er jonge mensen die ervoor kiézen om de strijd in te gaan
Zij zetten zich in voor vrede
Voor veiligheid
ACTEUR 6Zoals Ernst Mollinger, piloot van een gevechtshelikopter
In 2015 stortte hij in Mali neer
Nu ligt zijn grafsteen hier, dáár, in die hoek
Als een herinnering voor ons allemaal
Het is belangrijk dat er mensen strijden tegen onrecht
Maar is die strijd een mensenleven waard?
ACTEUR 2Wat als je er moeite mee hebt als het deze tijd van het jaar is?
ACTEUR 5Sta je jezelf toe om iets te vieren?
ACTEUR 1Hoe doe je dat, ‘vieren’, als er altijd verdriet in het feest zit?
ACTEUR 4Hier liggen mensen begraven die de vrijheid verspreidden
ACTEUR 3Toen zij vielen, hingen andere mensen oranje vlaggen buiten
ACTEUR 6Je wordt niet bevrijd in één dag
ACTEUR 2Dat duurt maanden, jaren…
En misschien duurt het wel eeuwig

In mei 2021 ging bij Omroep Gelderland ‘Op de valreep’ in première (regie: Hilde Tuinstra en Tijmen Dokter – in samenwerking met: Nationaal Ereveld Loenen). Dit is één van de alternatieve vormen waarmee Theater Na de Dam in 2021, met weinig of geen publiek, toch doorgang kon vinden. De hele uitzending is te bekijken via https://www.youtube.com/watch?v=69wlA-A5qSE, het fragment van ‘Op de valreep’ begint op 21 minuut 15.